زنانی که باردار هستند، در دوران شیردهی هستند یا در حال اقدام برای بارداری هستند، بیشتر از سایر افراد به ویتامین ها و مواد معدنی خاصی، به ویژه فولیک اسید، نیاز دارند. برخی از زنان که رژیم غذایی بسیار سالم و متنوع دارند، می توانند از طریق رژیم غذایی خود مواد مغذی لازم را دریافت کنند. اما بسیاری از زنان برای اطمینان از دریافت همه ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز برای حفظ سلامت خود و رشد جنین، از مکمل های بارداری استفاده می کنند. در این مقاله مهمترین ویتامین های مورد نیاز در دوران بارداری را معرفی کرده و علت ضروری بودن آن ها را بررسی می کنیم. شما می توانید از فهرست زیر برای دسترسی به بخشهای مختلف مقاله استفاده کنید.
آشنایی با مهمترین ویتامین های دوران بارداری
ویتامین های دوران بارداری اغلب در یک مولتی ویتامین موجود هستند. ویتامین های دوران بارداری مکمل های غذایی هستند که معمولاً حاوی ترکیبی از ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن زنان در زمان بارداری هستند.
در حالت عادی یک زن وقتی که قصد بچه دار شدن دارد یا در دوران شیردهی است، ویتامین های دوران بارداری را مصرف می کند. برخی از زنان ویتامین های دوران بارداری را به صورت جداگانه تهیه کرده و مصرف می کنند؛ اما مصرف آنها به صورت مولتی ویتامین آسان تر است.
استفاده از ویتامین های خاص بارداری می تواند خطر عوارض پیش روی مادر و جنین را کاهش داده و همچنین به مادر کمک کند تا بارداری را با موفقیت پشت سر بگذارد.
فولیک اسید
مصرف فولیک اسید پیش از بارداری و در طول دوران بارداری می تواند به کاهش خطر ابتلا به نقص لوله عصبی در جنین کمک کند. اسید فولیک به نام های فولات یا ویتامین B9 نیز شناخته می شود.
لوله های عصبی، ساختارهای جنینی هستند که در نهایت ستون فقرات و مغز جنین را تشکیل می دهند. نقص لوله عصبی می تواند منجر به مشکلات جدی، مانند مهره شکاف دار، در ستون فقرات و مغز شود؛ مهره شکاف دار بیماری ای است که در آن قسمت هایی از ستون فقرات به درستی بسته نمی شوند.
فولیک اسید همچنین به بدن مادر کمک می کند تا گلبول های قرمز خون بیشتری بسازد و به طور بالقوه خطر ابتلا به کم خونی را کاهش می دهد. کم خونی در دوران بارداری می تواند عوارض زیر را ایجاد کند:
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
- زایمان زودرس
- کم خونی نوزاد
مصرف فولیک اسید باید قبل از بارداری آغاز شود. به همین دلیل است که دکتر جوانمرد (جراح و متخصص زنان) پیشنهاد می کنند حتما قبل از اینکه برای بارداری اقدام کنید مشاوره و معاینه قبل از بارداری را انجام دهید. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با مطب دکتر منیژه جوانمرد خوشدل (جراح و متخصص زنان) و شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
ویتامین ها و مواد مغذی دیگر
علاوه بر فولیک اسید، چندین ماده مغذی کلیدی دیگر نیز می توانند در دوران بارداری، شیردهی و رشد جنین مفید باشند. این مواد مغذی شامل موارد زیر هستند:
آهن: زنان باردار به حدود دو برابر آهن بیشتر از مقدار توصیه شده نیاز دارند. آهن یکی دیگر از اجزای مهم و اساسی گلبول های قرمز خون است. زنان بارداری که به اندازه کافی آهن مصرف نمی کنند، ممکن است دچار کم خونی و فقر آهن شوند. غلات سبوس دار که سرشار از آهن هستند بهترین انتخاب برای وعده صبحانه زنان باردار است.
روی: سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به ساخت پروتئین در بدن کمک می کند. سلول ها را تقسیم کرده و DNA را برای ساخت سلول های جدید ترکیب می کند.
ویتامین B12: این ویتامین برای ساخت گلبول های قرمز خون و سلول های عصبی که سلول های خاص موجود در نخاع و مغز هستند، به بدن کمک می کند. همچنین ویتامین B12 به این سلول ها کمک می کند تا به درستی کار کنند.
کلسیم و ویتامین D: این دو ماه مغذی با همدیگر کمک می کنند تا رشد استخوانها و دندانهای جنین به درستی انجام شود. همچنین ویتامین D برای داشتن چشم ها و پوست سالم بسیار مهم و حیاتی است. کلسیم خطر ابتلا به مسمومیت بارداری که عامل اصلی بیماری و مرگ در زنان باردار و نوزادان است را کاهش می دهد.
ویتامین A: به رشد و تمایز سلول ها کمک می کند. این ویتامین در رشد بینایی و بسیاری از ارگانهای حیاتی مشارکت می کند.
ویتامین B6: ویتامین B6 نقش مهمی در رشد شناختی، متابولیسم گلوکز، عملکرد سیستم ایمنی و تشکیل خون بازی می کند. همچنین می تواند به کاهش حالت تهوع در دوران بارداری کمک کند.
ید: عنصر کمکی برای رشد سیستم عصب مرکزی، مغز و سیستم اسکلتی است. کمبود شدید ید در زنان باردار ممکن است منجر به کاهش رشد جنین یا نقص سیستم عصبی، مرده زایی یا سقط جنین شود.
بعلاوه اگر برخی نشانه های تیروئید در بارداری را دارید بایستی بیشتر از دیگر افراد ید مصرف کنید تا از خطرات تیروئید در بارداری در امان بمانید. شما با مصرف مرغ، نمک یددار، غذاهای دریایی و … ید مورد نیاز بدنتان را تامین کنید.
ویتامین های E و C
به طور معمول تولیدکنندگان، ویتامین های E و C را در مولتی ویتامین های بارداری قرار می دهند. همچنین ویتامین C می تواند به ساخت کلاژن و متابولیزه شدن فولات و آهن کمک کند. پیشنهاد می شود که زنان باردار در هنگام بارداری 85 – 80 میلی گرم و در زمان شیردهی 120 -115 ویتامین C مصرف کنند. همچنین مصرف 19 -15 میلی گرم ویتامین E را برای خانمی (باردار یا شیرده) توصیه می شود.
با این حال، سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر می گوید که مصرف مکمل ویتامین E و C به همراه هم، تأثیر کمی بر زنان باردار یا رشد جنین داشته و حتی ممکن است خطر پارگی کیسه آب را افزایش دهد. به همین دلیل در مورد مصرف این ویتامینها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
اگر قصد باردار شدن دارید، ما برای مراقبتهای دوران بارداری دکتر منیژه جوانمرد خوشدل را به شما توصیه می کنیم. دکتر جوانمرد خوشدل یکی از بهترین متخصص های زنان در شرق تهران هستند و سالهاست در زمینه مراقبتهای بارداری و زایمان فعالیت دارند. شما می توانید برای گرفتن وقت مشاوره با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
مصرف امگا 3 در بارداری
اغلب ویتامین های دوران بارداری حاوی امگا 3 هستند، زیرا اغلب زنان این ماده را به اندازه کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند. اسیدهای چرب امگا 3 ترکیباتی هستند که به ایجاد ساختار غشای سلولی، به ویژه سلول هایی که در مغز و شبکیه قرار دارند، کمک می کنند. اگرچه وجود این ماده در ویتامین های دوران بارداری ضرری ندارد، بهرحال آن گونه که زمانی تصور می شد ضروری نیست.
اسیدهای چرب امگا 3 معمولاً در ویتامین های دوران بارداری وجود دارند، زیرا برخی از زنان ممکن است مقدار کافی آن را از رژیم غذایی خود دریافت نکنند. ماهی و غذاهای دریایی منابع اصلی امگا 3 می باشند، اما بسیاری از گونه های دریایی حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند که تحقیقات نشان می دهند مرتبط با بسیاری از ناهنجاری های هنگام تولد است.
ویتامین های دوران بارداری که حاوی ماهی یا غذاهای دریایی هستند، معمولاً باید فقط شامل گونه هایی باشند که مقدار جیوه کمی دارند؛ مانند:
- گربه ماهی
- ماهی سالمون
- ماهی پالاک
- میگو
گونه های دریایی که در زمان بارداری و شیردهی باید از مصرف آن ها اجتناب کرد، در زیر آمده است:
- اره ماهی
- کوسه
- شاه ماهی
- ماهی مارین
- ماهی سفید
اگر فردی در خصوص مصرف اسیدهای چرب امگا 3 از طریق ماهی و غذاهای دریایی نگران است، می تواند به جای آن از طریق غذاها و مکمل های گیاهی، امگا 3 را دریافت کند. برخی از منابع گیاهی اسیدهای چرب امگا 3 عبارتند از گردو و لوبیای سویا.
بیشتر بخوانید: فواید و مضرات خوردن ماهی در بارداری
بهترین مولتی ویتامین در بارداری
مولتی ویتامین های دوران بارداری مختلفی وجود دارند که می توانید از میان آن ها انتخاب کنید؛ از جمله آن هایی که در داروخانه ها یا به صورت آنلاین در دسترس هستند. ممکن است گاهی اوقات پزشک برای برخی زنان غیر باردار که شرایط پزشکی خاصی دارند، ویتامین های خاص دوران بارداری را تجویز کند.
انتخاب بهترین مولتی ویتامین در این دوران خیلی به آزمایشات دوران بارداری شما بستگی دارد. تصمیم گیری در مورد اینکه کدامیک از مکمل های دوران بارداری را بخرید، بستگی به ترکیب آن دارد. زنان مختلف بسته به عواملی مانند رژیم غذایی، سن و میزان فعالیت، به دوز متفاوتی از برخی از ویتامین ها و مواد معدنی نیاز دارند. به همین دلیل است که پیشنهاد می شود در این زمینه حتما با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین زمان مصرف مکملهای بارداری
در حالت ایده آل، زنان باید مصرف مکمل های دوران بارداری را چند ماه قبل از بارداری شروع کرده و تا پایان شیردهی ادامه دهند. به عنوان مثال، بهتر است زنان از سه ماه پیش از بارداری و در حین بارداری، روزانه 400-800 میکروگرم فولیک اسید مصرف کنند تا خطر نقص لوله عصبی را کاهش دهند. هر چند اسید فولیک از جمله مهمترین ویتامین ها و مکملهای دوران بارداری است اما مصرف بیش از حد آن برای جنین خطرناک است. شما می توانید در مقاله خطرات مصرف زیاد اسید فولیک برای جنین اطلاعات کاملی در این مورد بدست آورید.
هر زن بارداری که دارو مصرف می کند، باید قبل از مصرف مکمل دوران بارداری با پزشک خود صحبت کند. ملاحظات خاص، از جمله اینکه چه مکملی را مصرف کنید، چه زمانی مصرف کنید و اینکه چگونه مصرف کنید تا حد زیادی به وضعیت شما بستگی دارد.
بانوان می توانند ویتامین های دوران بارداری را در هر زمانی از روز مصرف کنند، اما معمولاً بهتر است که از خوردن آن در ساعات پیش از خواب خودداری کنند. زنان مبتلا به تهوع صبحگاهی می توانند ویتامین خود را ساعات دیگری از روز مصرف کنند.
برخی از مواد مغذی در دوزهای کمتر بهترین میزان جذب را دارند، به خصوص کلسیم؛ بنابراین بهتر است ویتامین های دوران بارداری یک یا دو بار در روز مصرف شوند. پخش کردن دوز ویتامین ها و مصرف آن ها به همراه آب و غذا، ممکن است خطر عوارض جانبی جزئی را کاهش دهد. زنانی که پس از رعایت این نکات همچنان عوارض جانبی جزیی مصرف ویتامین های دوران بارداری را تجربه می کنند، بهتر است با متخصص خود در این باره مشورت کنند.
اگر قصد باردار شدن دارید، ما برای مراقبتهای دوران بارداری دکتر منیژه جوانمرد خوشدل را به شما توصیه می کنیم. دکتر جوانمرد خوشدل یکی از بهترین متخصص های زنان در شرق تهران هستند و سالهاست در زمینه مراقبتهای بارداری و زایمان فعالیت دارند. شما می توانید برای گرفتن وقت مشاوره با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
عوارض مکملها و مولتی ویتامینهای دوران بارداری
مواد مغذی موجود در ویتامین های دوران بارداری می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند، عمدتاً ناراحتی گوارشی خفیف تا متوسط هستند مانند:
- حالت تهوع
- سوزش سر دل
- اسهال
- یبوست: به یاد داشته باشید با مصرف خوراکی های فیبردار مثل گلابی یبوست در بارداری درمان می شود.
اما زنان معمولاً فقط هنگام مصرف بیش از حد ویتامین های دوران بارداری یا مصرف دوز بالای ویتامین های خاص، عوارض شدید و جدی را تجربه می کنند. به طور مثال مصرف بیش از 3000 میکروگرم ویتامین A می تواند منجر به ناهنجاریهای مادرزادی و از دست دادن استخوان و آسیب به کبد شود. برای درک بهتر خطرات مصرف زیاد ویتامین A در دوران حاملگی خواندن این مقاله ضروری است.
زنان بارداری که از هرگونه مکمل یا داروی عادی استفاده می کنند، پیش از انتخاب مکمل دوران بارداری باید با پزشک خود صحبت کنند. ممکن است مصرف داروهای چند نسخه ای، بدون نسخه و مکمل های گیاهی در کنار محتویات ویتامین های دوران بارداری، اثر منفی داشته باشند.
زنانی که عوارض جانبی ویتامین های دوران بارداری تجربه می کنند، معمولاً بهتر است مصرف ویتامین ها را متوقف کرده و با پزشک خود صحبت کنند. زنانی که عوارض جانبی شدیدی را تجربه می کنند، باید به صورت اورژانسی درمان شوند.
مکملهای بارداری برای زنان گیاهخوار
زنان گیاه خوار و وگان، به ویتامین های دوران بارداری که تهیه آن ها تنها از منابع گیاهی دشوار است، با دوز بیشتری از مواد مغذی نیاز دارند. ویتامین هایی مانند:
- ویتامین B12
- B2 ( ریبوفلاوین )
- کلسیم
- ویتامین D
- ید
بیشتر بخوانید: میوه های مفید در دوران حاملگی
نکته نهایی در مورد ویتامینهای دوران بارداری
برخی از مکمل های ویتامین و مواد معدنی می توانند خطر ناهنجاری های جدی مادرزادی و عوارض بارداری بر مادر را کاهش دهند.
یک مولتی ویتامین دوران بارداری خوب حاوی مواد مغذی گفته شده در دوزهایی است که توسط مقامات بهداشتی توصیه شده است. مکمل عاری از پرکننده ها، سموم، پیوند دهنده ها و فلزات سنگین را انتخاب کنید. پزشک شما می تواند علاوه بر جلوگیری از عوارض احتمالی، به شما در پیدا کردن مکمل مناسب با شرایط جسمی و ملاحظات مربوط به رژیم غذایی آن ها کمک کند.
در پایان امیدواریم این مقاله برای شما مفید باشد. سوالی در این زمینه دارید می توانید در بخش نظرات زیر این مقاله مطرح کنید و پاسخ آن را از خانم دکتر جوانمرد دریافت کنید.
