با شروع بارداری تغییر و تحولات بزرگی در زندگی شما ایجاد می شود. این تحولات شامل تغییرات ظاهری در اوایل بارداری، تغییرات فیزیولوژیکی و متابولیسمی و نیز تغییرات احساسی و خلق و خویی شما هستند. در این مقاله قصد داریم شما را با هورمون هایی آشنا کنیم که تغییر سطح آنها نقش مهمی در بارداری تان دارد. برای دسترسی سریع به تیترها می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
تغییرات هورمونی در هفته اول بارداری
هورمون های بارداری فقط استروژن و پروژسترون نیستند، بلکه هورمون های زیادی تغییر می کنند تا دوران بارداری را به طور طبیعی شروع و تمام کنید. تغییرات هورمونی در هفته اول بارداری به صورت زیر هستند:
هورمون جفت یا hCG
این هورمون بعد از تشکیل جفت در بدن ترشح شده و 8 روز بعد از لقاح تخمک سطح آن بالا می رود. سطح هورمون hCG هر دو روز 2 برابر می شود. در ماه دوم یا سوم سطح این هورمون به بالاترین مقدار خود می رسد. این هرمون وظایف زیر را برعهده دارد:
- آماده کردن رحم برای رشد جنین
- جلوگیری از تخمک‌گذاری ماهانه
احتمال دارد زنانی که سطح hCG بالایی دارند، دچار تهوع و استفراغ شدیدتری شوند که البته این موضوع هنوز اثبات نشده است. مقدار این هرمون در سه ماهه دوم به آرامی کم شده و به حد ثابتی می رسد. اگر در سه ماهه اول بارداری سطح هورمون hCG با اندازه کافی بالا نباشد احتمال سقط جنین یا بارداری خارج رحمی وجود دارد. پس حتما آزمایشها و چکاپ هایی را که پزشک برایتان تجویز می کند، جدی بگیرید.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان برای دادن آزمایش خون بارداری
هورمون پروژسترون
سطح این هورمون از قبل از تشکیل جفت بیشتر شده و تا پایان سه ماه اول بارداری مرتب در حال افزایش است. در سه ماهه دوم سطح این هورمون به حد ثابتی می رسد. افزایش هورمون پروژسترون در بارداری با مزایای زیر همراه است:
- شل کردن ماهیچه های دیواره رحم
- کمک به سیستم ایمنی بدن برای پذیرش جنین و لانه گزینی
- تثبیت جفت
- گشاد شدن تمام رگهای خونی و کاهش فشار خون
افزایش این هورمون در زنان باعث تهوع صبحگاهی، مشکلات گوارشی (نفخ، سوزش سر دل، …) و یبوست در بارداری می شود.
هورمون استروژن
نقش استروژن در بارداری بسیار مهم است. این هورمون تا قبل از تشکیل جفت از تخمدان ترشح می شود و بعد از تشکیل جفت، این هورمون و هورمون پروژسترون هر دو از جفت ترشح می شوند. سطح استروژن تا سه ماه اول بارداری در حال افزایش است و بعد به مقدار ثابتی می رسد. علت افزایش استروژن در بارداری عبارت است از:
- کمک به رشد و بلوغ اندام تولید مثلی، کبد، ریه ها، استخوانها و …
- رشد و تحریک غدد فوق کلیوی جنین
- بزرگ شدن رحم، واژن، سینه ها و مجاری پستان
- حفاظت از جنین دختر در برابر هورمون های مردانه یا آندروژن
- تغییرات پوستی مثل رشد سریع رگهای سطح پوست، تیره شدن یا روشن تر شدن رنگ پوست مادر
پشتیبانی از دیواره داخلی رحم و بهبود خونرسانی آن نیز از دیگر نقش های مهم این هورمون در طول بارداری است.
برای چکاپ تغییرات هورمونی خود در بارداری می توانید از مشاوره با خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل، جراح و متخصص زنان و زایمان در این زمینه بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
تغییرات هورمونی بعد از بارداری
بعد از تشکیل جفت و لانه گزینی جنین، تغییرات هورمونی در بارداری همچنان ادامه پیدا می کند. این تغییرات هورمونی شامل موارد زیر هستند:
فاکتور رشد جفت
فاکتور رشد باعث تقویت و رشد عروق خونی و افزایش خونرسانی به جنین می شود. در نتیجه، جنین خون، مواد غذایی و اکسیژن کافی برای رشد خود در اختیار دارد. این هورمون توسط جفت ترشح می شود.
لاکتوژن جفتی انسانی (HPL)
هورمون لاکتوژن را جفت جنین ترشح می کند تا پستانهای مادر آماده شیردهی شوند. به علاوه، این هورمون نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن مادر دارد و در تغذیه و رشد جنین موثر است. هر چند اثبات نشده اما احتمالا وجود این هورمون باعث دیابت حاملگی در زنان باردار می شود.
هورمون های تیروئید
هورمون استروژن باعث افزایش هورمونهای تیروئیدی در طول بارداری می شود. هورمونهای تیروئیدی مثل استروژن نقش مهمی در متابولیسم بدن و تنظیم هورمون های استروئیدی در بارداری برعهده دارند.
بیشتر بخوانید: عوارض و خطرات تیروئید در بارداری
هورمون کورتیزول
هورمون کورتیزول در حدود هفته 40 بارداری افزایش پیدا می کند. سطح این هورمون به دلیل ترشح این هورمون از غدد فوق کلیوی جنین بیشتر می شود. تاثیرات این هورمون در بارداری عبارت است از:
- حساسیت بیشتر رحم به انقباضات زایمانی
- افزایش استروژن و کاهش پروژسترون برای ایجاد انقباضات بیشتر
با این حال، این هورمون باعث انقباضات براکستون هیکس که انقباضات کاذب هستند نمی شود. بلکه انقباضات کاذب به خاطر فشار به رحم ایجاد می شوند.
تغییرات هورمونی در ماه آخر بارداری
تغییرات هورمونی در ماه آخر بارداری شامل تغییراتی است که بدن را برای زایمان طبیعی و نیز شیردهی آماده می کند. تغییر هورمون های بارداری در این دوران عبارتند از:
اکسی توسین
به گفته خانم دکتر جوانمرد خوشدل، سطح اکسی توسین در انتهای بارداری بیشتر نمی شود، بلکه رحم به هورمون اکسی توسین موجود در خون حساسیت و واکنش بیشتری نشان می دهد. حساسیت رحم به این هورمون منجر به تغییرات زیر می شود:
- کشیدگی دهانه رحم
- تحریک نوک پستانها برای تولید شیر
نقش این هورمون، القای زایمان و انقباضات قبل از آن است. شروع این انقباضها که هر بار شدت آن بیشتر و فاصله آنها کمتر می شود از علائم مهم شروع زایمان هستند.
ریلاکسین
این هورمون با شل کردن عضلات رحم، رباط ها و استخوان های لگن، بدن را برای زایمان آماده می کند. ریلاکسین رباطها و مفاصل بدن (شانه، زانو، آرنج، …) را شل کرده و باعث درد و التهاب مفاصل بدن می شود. این هورمون در اواخر بارداری 10 برابر بیشتر از حالت عادی ترشح می شود.
پرولاکتین
هورمون پرولاکتین در طول بارداری تا 20 برابر در خون افزایش می یابد. کار این هورمون نیز آماده کردن پستانها برای شیردهی است. افزایش سطح پرولاکتین در خون، خاصیت آرام بخشی دارد و بدن مادر را ریلکس می کند.
برای مراقبتهای دوران بارداری خود شما هم می توانید از سالها تجربه و تخصص خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل، جراح و متخصص زنان و زایمان در این زمینه بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
تغییرات هورمونی بعد از زایمان
سطح هورمونهایی که بدن را برای زایمان آماده می کنند، بلافاصله بعد از زایمان کاهش پیدا می کند و بقیه هورمونهای بارداری هم بعد از 5 روز به سطح پیش از حاملگی می رسند. این تغییرات هورمونی ناگهانی است و عوارضی مثل افسردگی مادر بعد از زایمان را به دنبال دارد.
امیدواریم با خواندن این مقاله توانسته باشیم شما را با تغییرات هورمونی در بارداری آشنا کنیم تا متوجه علت تغییرات ظاهری و خلق و خویی خودتان بشوید.
اگر شما هم سوالی درباره تغییرات هورمونی در بارداری دارید، می توانید آنها را در بخش نظرات این مقاله از خانم دکتر جوانمرد بپرسید.
