جفت (placenta) نقش مهمی در رشد و حیات جنین و سلامت بارداری دارد. ما در این مقاله سعی داریم به 40 سوال مهم شما درباره جفت جنین و مشکلات آن پاسخ دهیم. تا پایان این مقاله همراه ما باشید. برای دسترسی سریع به تیترها می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
جفت در بارداری
خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل، متخصص زنان و زایمان، با توجه به سالها تجربه شان در مراقبتهای دوران بارداری، به شایع ترین سوالات شما درباره جفت پاسخ داده اند که در زیر آنها را می خوانید:
1- جفت جنین چه شکلی است؟
جفت به شکل یک صفحه گرد و پهن (به قطر 22 سانتی متر) به رنگ قرمز تیره است. به طور طبیعی جفت باید 2 سانت و نیم تا حدود 4 سانتی متر ضخامت داشته باشد.
2- جفت جنین در کجا قرار دارد؟
جفت به طور طبیعی در بالای رحم تشکیل شده و دارای دو بخش مادری و جنینی است. بخش جنینی قسمتی است که در آن بند ناف جنین به جفت وصل می شود.
3- جفت و بند ناف جنین یکی هستند؟
جفت و بند ناف با هم فرق دارند. جفت بخشی در دیواره داخلی رحم مادر است که جنین و مادر را به هم متصل می کند. اما بند ناف، لوله دراز و باریکی است که جنین را به جفت متصل می کند.
4- جفت جنین به کجای مادر وصل است؟
جفت به دیواره داخلی رحم (آندومتر) وصل است و بعد از زایمان از رحم کنده شده و کاملا خارج می شود.
5- جفت جلو و جفت عقب چه جور جفتی هستند؟
انواع جفت جنین بر اساس محل قرار گرفتن شان نامگذاری می شوند. جفت جلو یا قدامی، روی دیواره جلویی رحم و جفت عقب یا خلفی روی دیواره پشتی رحم تشکیل می شود.
6- جفت جنین پایین است، یعنی چه؟
جفت پایین به جفتی می گوییم که در قسمت پایین دیواره رحم تشکیل شده باشد. اگر جفت به طور کامل یا نسبی دهانه رحم را بپوشاند به آن جفت سرراهی می گوییم که باعث مشکلات زایمانی می شود.
7- جفت جنین دوقلو مشترک است؟
بستگی به نوع بارداری دوقلویی دارد. اگر دوقلوها ناهمسان باشند، جفت و کیسه آمنیوتیک شان جدا است. اما اگر همسان باشند یا جفت و کیسه آب مشترکی دارند و یا اینکه کیسه آب شان جداست ولی هر دو از یک جفت تغذیه می شوند. در مورد بارداری های چندقلویی هم همینطور است.
8- جفت جنین پسر با دختر متفاوت است؟
هنوز به طور علمی اثبات نشده که رابطه ای بین جنسیت و جفت جنین وجود دارد یا نه. اما طبق آمارها، جفت عقب یا خَلفی بیشتر در نوزادان پسر دیده می شود.
چگونگی تشکیل جفت جنین و دفع آن
در این بخش می توانید سوالات رایج درباره مراحل تشکیل جفت جنین و پاسخ آنها را بخوانید:
9- جفت چگونه تشکیل می شود؟
بعد از لانه گزینی تخمک لقاح یافته در بالای دیواره داخلی رحم، ضخامت این بخش از دیواره به خاطر افزایش هورمون پروژسترون بیشتر شده و رگهای خونی آن قطورتر می شوند تا جفت تشکیل شود. اگر جفت تشکیل نشود در همان هفته های اول بدون اینکه متوجه بارداری شوید، تخمک لقاح یافته دفع خواهد شد.
10- جفت جنین چه زمانی تشکیل میشود؟
تشکیل جفت جنین از هفته سوم بارداری با لانه گزینی تخمک لقاح یافته در رحم شروع می شود. در هفته های ششم تا هفتم بارداری، می توان جفت را در تصاویر سونوگرافی دید.
11- علائم تشکیل جفت جنین چیست؟
هورمون بارداری یا HCG از جفت ترشح می شود بنابراین بالا بودن میزان این هورمون در آزمایش خون بارداری نشانه بارداری و تشکیل جفت است.
12- اول جفت تشکیل می شود یا جنین؟
بعد از لقاح تخمک و اسپرم، سلول تخمک شروع به تقسیم و زیاد شدن می کند تا به جنین در حال رشد تبدیل شود. بعد از لانه گزینی جنین در دیواره رحم، جفت شروع به تشکیل شدن می کند.
13- علت تشکیل نشدن جفت جنین چیست با اینکه در سونوگرافی نوشته شده جنین ضربان دارد؟
ممکن است در هفته هفتم بارداری، جفت به دلیل کوچک بودن و مراحل اولیه ی تشکیل و رشد خود در سونوگرافی دیده نشود. پس نگران نباشید چون در این موارد در هفته های بالاتر مثل هفته نهم جفت دیده می شود.
14- اندازه طبیعی جفت باید چقدر باشد؟
بستگی به مرحله و سن بارداری تان دارد. اما معمولا باید ضخامت آن حدود 2 تا حدود 4 سانتی متر باشد. اگر کمتر یا بیشتر از این باشد، اندازه جفت نرمال نیست و مشکلاتی را برای جنین ایجاد می کند.
15- رشد جفت تا کی ادامه دارد؟
رشد و تکامل جفت تا پایان سه ماهه اول بارداری ادامه دارد.
16- بعد از زایمان چه اتفاقی برای جفت می افتد؟
جفت باید نیم ساعت تا یک ساعت بعد از زایمان از رحم خارج شود وگرنه با مشکل جفت باقی مانده مواجه می شویم. جفت باقی مانده باعث بروز مشکلاتی مثل خونریزی و عفونت شدید در رحم می شود.
17- جفت جنین سقط شده اگر بطور طبیعی خارج نشد چکار کنم؟
پزشک برایتان دارو تجویز می کند. اگر باز هم جفت دفع نشود باید برایتان کورتاژ انجام دهیم.
برای تشخیص و درمان مشکلات مربوط به جفت جنین و مراقبتهای بارداری خود شما هم می توانید از تخصص و تجربه خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل، جراح و متخصص زنان و زایمان در این زمینه بهره مند شوید. برای کسب اطلاعات و رزرو نوبت با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
وظایف جفت جنین در طول بارداری
جفت نقش بسیار مهمی در بارداری، سلامت بارداری و حتی سقط جنین برعهده دارد. به دلیل اهمیت عملکرد جفت در بارداری این بخش را به پرسش و پاسخ درباره وظایف جفت جنین اختصاص داده ایم.
18- وظیفه جفت جنین چیست؟
اصلی ترین وظیفه ی جفت تبادل اکسیژن، دی اکسید کربن، مواد غذایی، الکترولیت ها و دفع مواد زائد بین مادر و جنین از طریق بند ناف است. همچنین آنتی بادی های سیستم ایمنی مادر از طریق جفت به جنین منتقل می شوند.
19- هورمون هایی که از جفت آزاد می شوند، چه اثراتی روی مادر دارند؟
هورمون های جفتی بیشتر روی بدن مادر تاثیر می گذارند. جفت با ترشح هورمون های استروژن، پروژسترون و HPL پستانها را برای شیردهی آماده می کند. همچنین هورمون HPL با تنظیم سطح قند، پروتئین و چربی در خون مادر، دسترسی جنین به مواد غذایی را تضمین می کند.
20- هورمون جفت چیست و چه نقشی در بارداری دارد؟
اولین هورمونی که جفت تولید می‌کند هورمون جفتی یا HCG است که وجود آن در خون و ادرار علامت بارداری است. به علاوه، HCG با تنظیم استروژن و پروژسترون (هورمونهای زنانه) مانع پس زدن جفت توسط رحم و زایمان زودرس می شود.
21- من دچار فشار خون بالا در بارداری هستم. آیا این مشکل روی جنین هم تاثیر می گذارد؟
بله. فشار خون بارداری باعث کاهش جریان خون، اکسیژن و مواد مغذی به جفت شده و رشد جنین را کند می کند. برای همین ریسک کاهش وزن جنین و تولد نوزاد نارس بسیار بالا می رود.
22- آیا خون در جفت جنین با خون مادر ترکیب می شود یا نه؟
به طور عادی خون جنین با مادر اصلا مخلوط نمی شود. بلکه مواد غذایی، اکسیژن و مواد زائد جنین بین بخش مادری و جنینی جفت از طریق دیواره ی عروق خونی مبادله می شوند.
23- آیا تمام مواد موقع عبور از جفت تصفیه می شود و مواد مضر به جنین نمی رسد؟
خیر. آفت کش ها، داروها، مواد شیمایی، نیکوتین مواد مخدر، الکل، آلودگی هوا و غیره می توانند از جفت عبور کنند. در طول بارداری نباید در معرض این مواد باشید.
مشکلات مربوط به جفت در بارداری
در این بخش خانم دکتر جوانمرد خوشدل به سوالات رایج شما درباره مشکلات جفت در بارداری پاسخ داده اند.
24- از کجا بفهمیم جفت جنین پایین است؟
جفت سرراهی را با سونوگرافی براحتی می توان تشخیص داد. از علائم پایین بودن جفت در بارداری می توان به خونریزی شدید یا خفیف بدون احساس درد، انقباضات منظم شکمی و درد شکم و پایین کمر اشاره کرد.
25- چه عواملی باعث پایین بودن جفت می شوند؟
علت پایین بودن جفت هنوز مشخص نشده است. اما فاکتورهایی مثل مصرف دخانیات، بالا بودن سن بارداری، داشتن سابقه سقط جنین یا سزارین قبلی و بارداری چندقلویی می توانند دلیل پایین آمدن جفت در بارداری باشند.
26- خطرات پایین بودن جفت سرراهی برای جنین چیست؟
زایمان زودرس، سزارین اورژانسی، خونریزی واژن، کنده شدن زودرس جفت و احتمال بروز عفونت در جنین از خطرات جفت پایین هستند.
27- میتوانم با جفت پایین سفر هوایی داشته باشم؟
در مسافرت کوتاه در بارداری های سالم و بی خطر هم ریسک خونریزی و عوارض بارداری وجود دارد. باید در این مورد با پزشکتان مشورت کنید.
28- آیا خونریزی در بارداری از علائم کنده شدن جفت است؟
اگر در سه ماهه اول بارداری نیستید، احتمال کنده شدن جفت (دکولمان) هست. اما در 20% از موارد، دکولمان منجر به خونریزی واژینال نمی شود. در چنین مواردی درد ناگهانی شکم و کمر، انقباضات سریع و حساسیت رحم به لمس می تواند از علائم جدا شدن زودرس جفت باشد و باید سریع به پزشک مراجعه کنید.
29- علت جدا شدن زودرس جفت چیست؟
عواملی مثل کاهش سریع مایع آمنیوتیک، فشار خون بارداری، مشکلات انعقادی خون، ضربه به شکم و تصادفات یا سقوط می توانند علت پارگی یا جداشدن جفت باشند.
30- جدا شدن زودرس جفت چه مشکلاتی ایجاد می کند؟
کنده شدن جفت می تواند جان مادر و جنین را تهدید کند. همچنین نارسایی کلیه های مادر، مرده زایی، زایمان زودرس کاهش اکسیژن رسانی و تغذیه جنین و شوک مادر به دلیل خونریزی زیاد از خطرات جدا شدن جفت از جنین هستند.
31- آیا جدا شدن جفت در حاملگی قابل درمان است؟
نه نمی توانیم برای جفت کاری کنیم و مجبوریم جنین را نارس به دنیا بیاوریم که آن هم مشکلات خودش را دارد. متاسفانه 15% از دکولمان شدید منجر به سقط می شوند.
32- آیا می توان از جدا شدن جفت در حاملگی جلوگیری کرد؟
می توانید با بررسی منظم فشار خون بارداری، محافظت شکم از صدمات بیرونی و ترک الکل و دخانیات ریسک پارگی جفت را کاهش دهید.
33- نارسایی جفت چه عوارضی برای جنین ایجاد می کند؟
نارسایی جفت باعث کاهش وزن جنین، دشوار شدن زایمان طبیعی، سزارین اورژانسی می شود. بعد از تولد هم این نوزادان با مشکلات یادگیری و کاهش دمای بدن مواجه هستند.
34- من جفت جلو دارم، آیا جلو بودن جفت در بارداری خطرناک است؟
جفت قدامی یا جلو باعث سخت شدن زایمان سزارین و نمونه گیری از مایع جنینی شده و ریسک خونریزی زیاد موقع زایمان، کمردردهای شدید، سقط جنین، دیابت و فشار خون بارداری را افزایش می دهد.
35- چسبندگی جفت چه خطراتی دارد؟
چسبندگی زمانی رخ می دهد که رگهای خونی جفت به عمق دیواره رحم نفوذ کنند. در نتیجه با زایمان و کنده شدن جفت، خونریزی رحمی به حد مرگ بوده و مجبوریم در مواردی برای نجات مادر، عمل هیسترکتومی انجام دهیم.
36- پیری زودرس جفت یعنی چه و چه خطراتی دارد؟
پیری زودرس جفت به معنی بالا بودن گرید جفت است و باید رگهای خونی جفت را با سونوگرافی داپلر چک کنیم. معمولا برای این عارضه کار خاصی نمی توان انجام داد ولی خوشبختانه اغلب هیچ مشکلی هم ایجاد نمی کند.
37- نارسایی و پیری زودرس جفت بیشتر در چه بارداری هایی رخ می دهد؟
این مشکلات معمولا در زنانی بروز می کند که الکلی یا سیگاری هستند یا در طول بارداری شان دچار پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری)، دیابت بارداری و یا فشار خون بالا در بارداری می شوند.
38- دلیل بزرگ بودن جفت جنین چیست؟
بیماریهای مادر (کم خونی، دیابت، عفونت، فشار خون بالا، …)، ناهنجاریهای جنین (تورم جنین، خونریزی جنین، مشکلات ژنتیکی، …) و یا ناهنجاریهای جفت (تومور خوش خیم، خونریزی جفت، …) از علل بزرگ بودن جفت هستند.
39- بزرگ بودن جفت چه مشکلاتی برای جنین ایجاد می کند؟
بزرگی جفت یا پلاسنتومگالی می تواند باعث مرگ درون رحمی جنین، سزارین اورژانسی، فشار خون بالای مادر در بارداری و برخی مشکلات دیگر شود.
40- مشکلات جفت بیشتر در چه زنانی دیده می شود؟
معمولا زنانی که در سنین بالای 40 سال باردار می شوند یا دارای سابقه مشکلات جفتی در بارداری قبلی، جراحی رحم، مصرف دخانیات هستند، بیشتر دچار مشکلات جفت می شوند. بارداری چند قلویی و فشار خون بارداری هم احتمال بروز مشکلات جفت را بیشتر می کنند.
شما هم برای اطمینان از سلامت بارداری خود می توانید از تخصص و تجربه خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل، جراح و متخصص زنان و زایمان در زمینه مراقبتهای بارداری بهره مند شوید. برای کسب اطلاعات و رزرو نوبت با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
امیدواریم تا اینجا توانسته باشیم به سوالات شما درباره جفت جنین و مشکلات آن پاسخ دهیم. اگر سوال دیگری در این مورد دارید، می توانید در بخش نظرات این مقاله، آنها را از خانم دکتر جوانمرد خوشدل بپرسید.
