جنین در داخل کیسه آبی پر از مایع زرد رنگ به نام آمنیوتیک شناور شده است. کیسه آمنیوتیک یا کیسه آب معمولا با کامل شدن دوره بارداری و در طی فرایند زایمان پاره می شود. اما ممکن است این کیسه زودتر از هفته 37 بارداری پاره شود. به این وضعیت پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک (PPROM) می گویند. در این مقاله به اهمیت مایع آمنیوتیک برای جنین و دلایل نشت پیش از موعد آن می پردازیم. برای دسترسی به پاسخ سوالات خود می‌توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
مایع آمنیوتیک جنین چیست؟
کیسه آب جنین 12 روز پس از بارداری در اطراف جنین در حال رشد ایجاد می شود. مایع آمنیوتیک در 20 هفته اول بارداری عمدتاً از آب تشکیل شده است. ولی با گذشت 20 هفته اول بارداری، مواد مغذی، هورمون ها، آنتی بادی ها و ادرار جنین به آن اضافه می شود. مقدار مایع موجود در کیسه آمنیوتیک تا حدود هفته 36 بارداری بیشتر می شود اما پس از آن حجم مایع آمنیوتیک کاهش می یابد. بیشترین مقدار مایع آمنیوتیک انباشته شده در کیسه آب مادر در حدود یک لیتر است. مایع آمنیوتیک وظایف متعدی بر عهده دارد. این مایع به رشد و تکامل قسمتهای مختلف جنین مانند ریه، کلیه و دستگاه گوارش و … کمک می کند.
فواید مایع آمنیوتیک برای جنین
مهمترین وظایف مایع آمنیوتیک انباشته شده در کیسه و فواید آن برای جنین عبارت است از:
- از جنین در برابر ضربه و فشردگی محافظت می کند.
- به حفظ دمای ثابت بدن جنین کمک می کند.
- از جنین در برابر عفونت محافظت می کند.
- اجازه می دهد تا جنین تا زمان رشد و تکامل ریه ها در مایع نفس بکشد.
- خوردن این مایع به رشد و تکامل دستگاه گوارش جنین کمک می‌کند.
- حرکت جنین در این مایع برای رشد و تکامل عضلات و استخوان هایش مفید است.
- از بند ناف که غذا و اکسیژن را از جفت به جنین منتقل می‌کند، محافظت می کند.
علائم و نشانه های نشت مایع آمنیوتیک
معمولا از اصطلاح پارگی کیسه آب برای بیان پارگی کیسه آمنیوتیک هنگام وضع حمل استفاده می شود. از هر 10 حاملگی، فقط یک حاملگی با فوران قابل توجه مایع آمنیوتیک همراه است. نشت این مایع در بیشتر زنان باردار به صورت چکه های آرام و مداوم است. از جمله علائم ترکیدن کیسه آب جنین و نشت آن عبارتند از:
- نشت یک مایع گرم، شفاف و بی بو از واژن
- خیس شدن لباس زیر و پاها
- شنیدن یا احساس یک صدای انفجار کوچک قبل از نشت مایع
- خروج مایع آمونیوتیک با سرفه یا خم و راست شدن
- گاهی اوقات این مایع حاوی خون یا مخاط نیز است.
- معمولا نشت مایع آمنیوتیک متوقف نمی شود.
گاهی ممکن است خروج مایع از کیسه آب جنین با ادرار یا ترشحات واژینالی اشتباه گرفته شود. اما آگاهی درباره تفاوت نشت مایع آمنیوتیک با بی اختیاری ادراری می تواند جلوی این اشتباه را بگیرد. نشت ادرار به دلیل فشار رحم به مثانه در دوران بارداری یا همان بی اختیاری ادراری در بارداری موضوع شایعی است. در این صورت، بوی ادرار هنگام دفع به مشام شما خواهد رسید. اگر بوی ادرار وجود نداشته باشد متوجه می شوید که چکه مایعات ممکن است بخاطر پاره شدن کیسه آب باشد. ممکن است در دوران بارداری با افزایش ترشحات واژینالی مواجه شوید. این ترشحات طبیعی بوی خفیف دارند و شیری رنگ هستند در حالی که مایع آمنیوتیک شفاف و کاهی رنگ است.
دانستن این نکته ضروری است که نشت مایع آمونیوتیک و دیدن ترشحات واژن در ماه آخر بارداری ممکن است از نشانه های زایمان زودرس باشد که باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر برای تشخیص نوع ترشحات دوران بارداری دچار مشکل هستید می توانید از تخصص خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل بهره مند شوید. جهت دریافت مشاوره تخصصی و رزرو نوبت با شماره 77714405-021 و 09213343021 تماس بگیرید.
علت پارگی کیسه آب در دوران بارداری
معمولا کیسه آب موقع زایمان پاره می شود اما گاهی پارگی کیسه آمنیوتیک قبل از شروع مراحل زایمان اتفاق می افتد. پارگی کیسه آمنیوتیک قبل از هفته ۳۷ بارداری، پارگی زودرس کیسه آب نامیده می شود. اگر فاصله زمانی بین دو بارداری متوالی یا چند قلوزایی کمتر از 6 ماه باشد، خطر پاره شدن کیسه آمنیوتیک بیشتر می شود. سایر عوامل موثر بر پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک عبارت است از:
- انقباضاتی که به کیسه آمنیوتیک فشار می آورند.
- وارد شدن سوزن آزمایش آمنیوسنتز به کیسه آمنیوتیک، باعث ایجاد سوراخ در کیسه می شود. مدت زمان لازم برای بهبود سوراخ ایجاد شده طولانی است.
- در جراحی سرکلاژ، دهانه رحم معمولا در هفته دوازدهم تا چهاردهم (ماه سوم) بارداری برای جلوگیری از زایمان زودرس دوخته می شود.
- ابتلا به عفونت دستگاه ادراری یا عفونتهای ناشی از رابطه جنسی در بارداری
- بیماری هایی مانند بیماری ریوی یا سندرم اهلرز- دانلوس (نوعی بیماری ارثی)
- قرار گیری در معرض مواد مضری مانند دخانیات، مواد مخدر و مشروبات الکلی
- بیش از حد زیاد یا کم بودن مایع آمنیوتیک
- جدا شدن جفت از رحم
برای پاره شدن کیسه آب چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر گمان می کنید که کیسه آب شما پاره شده و دچار نشتی مایع آمنیوتیک شده اید، باید به پزشک مراجعه کنید. زیرا اگر علائم زیر را داشته باشید باید تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.
- ترشحات قهوهای یا سبز رنگ بدبو واژن
- تب در بارداری
- احساس درد در رحم
- ضربان سریع قلب
- کاهش وزن یا عدم افزایش وزن
هنگامی که منتظر دریافت مراقبت های پزشکی هستید، نباید از تامپون استفاده کنید یا رابطه جنسی برقرار کنید. در واقع انجام هر کاری که می تواند خطر ورود باکتری ها را به داخل واژن افزایش دهد و باعث عفونت واژن در بارداری شود، ممنوع است.
پزشک با نمونه برداری از مایع ترشح شده می تواند تشخیص دهد که این مایع آمنیوتیک است یا خیر. همچنین ممکن است آزمایشاتی برای تعیین علت نشت مایع انجام شود. پزشک با معاینه واژن، میزان گشاد شدن دهانه رحم و وضعیت وضع حمل زن باردار را بررسی می کند. انجام سونوگرافی برای تعیین اندازه ی مایع اطراف جنین مفید است. ممکن است تست رنگ نیز برای بررسی نشت مایع آمنیوتیک انجام شود. در این آزمایش، رنگ آبی به داخل کیسه آمنیوتیک ترزیق شده و از شما خواسته می شود که از نوار بهداشتی استفاده کنید. وجود رنگ آبی بر روی نوار بهداشتی، نشت مایع آمنیوتیک را نشان می دهد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد تست های دوران بارداری
درمان نشت مایع آمنیوتیک
روش درمان با توجه به علت نشت مایع آمنیوتیک، سن، سلامتی و رشد جنین انتخاب می شود. ممکن است پزشک استراحت در بستر را توصیه کند، یعنی باید فعالیت های خود را کاهش داده و بیشتر روز را به استراحت اختصاص دهید. همچنین ممکن است اجتناب از رابطه جنسی نیز توصیه شود. در صورت ابتلا به عفونت، پزشک آنتی بیوتیک هایی تجویز خواهد کرد که مصرفشان در دوره بارداری بی خطر است. پزشکان ممکن است برای برخی از زنان در حال زایمان از دارویی به نام اکسی توسین برای انقباضات رحمی و ختم بارداری استفاده کنند. یا ممکن است داروهای توکولیتیک تجویز شود که از انقباض های زایمان زودرس جلوگیری می کنند.
در صورتی که دچار پارگی کیسه آب شده اید، برای درمان آن می توانید از تخصص خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل بهره مند شوید. جهت دریافت مشاوره تخصصی و رزرو نوبت با شماره 77714405-021 و 09213343021 تماس بگیرید.
سخن پایانی
افزایش ترشحات واژینالی در دوران بارداری بسیار شایع است. این ترشحات معمولا شیری رنگ با بوی خفیف هستند. ممکن است در دوران بارداری دچار بی اختیاری ادرار نیز شوید. در صورت مشاهده هر گونه مایعی غیر از ادرار یا ترشحات طبیعی واژن مخصوصا ترشحاتی سبز، قهوه ای یا بد بو باید به پزشک مراجعه کنید. این ترشحات مربوط به ترشحات مایع آمنیوتیک است که معمولاً شفاف و بدون بو بوده و نشت آن متوقف نخواهد شد. این ترشحات در اثر پارگی کیسه آب جنین از رحم خارج می شوند.
امیدواریم در این مقاله به سوالات شما درباره مایع آمنیوتیک و نشت آن پاسخ داده باشیم. برای سوالات بیشتر در این مورد می توانید از بخش نظرات در زیر این مقاله اقدام کنید.
