در بدن انسان برای تنظیم سوخت و ساز، هورمون هایی توسط غده تیروئید ترشح می‌شوند. علائم پرکاری و کم کاری تیروئید باید درمان شوند. ولی زمانی این بیماری خطرناک است که پای یک جنین در میان باشد یا مادر دارای اختلال تیروئید بارداری باشد. جنین در ماه های اولیه بارداری برای رشد خود به هورمونهای تیروئید مادر وابسته است. هر مشکلی که در هورمون‌ها و عملکرد غده تیروئید مادر ایجاد شود، مشکلاتی را برای جنین ایجاد می‌کند. در این مطلب می‌خواهیم به موضوع رابطه تیروئید و بارداری بپردازیم. سپس به بررسی عوارض و خطرات تیروئید در بارداری اشاره کنیم. برای دسترسی سریع به بخش های مختلف مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
عملکرد غده تیروئید در دوران بارداری
بیماری تیروئید مشکلی رایج در سنین باروری خانمهاست. این بیماری بر سلامت مادر و جنین تاثیر گذار است. در دوران بارداری به تولید و ترشح هورمونهای بیشتری توسط غده تیروئید، نیاز است. به خصوص در 12 هفته اول بارداری که جنین کاملا به هورمون های تیروئید مادر وابسته است.
بعضی از زنان در دوران بارداری دچار اختلالاتی در عملکرد تیروئید مانند کم کاری و پر کاری تیروئید می‌شوند. معمولا زنانی که یکی از بستگان نزدیک آن‌ها مانند مادر و یا خواهرشان دچار کم کاری تیروئید است، ممکن است در بارداری با چنین مشکلی مواجه شوند. چنین زنانی باید آزمایشاتی را برای بررسی عملکرد غده تیروئید در این دوران انجام دهند. با درمان مشکلات تیروئید در بارداری، می‌توانید یک بارداری سالم را تجربه کنید و هیچ مشکلی هم برای جنین‌تان ایجاد نخواهد شد.
بیشتر بخوانید: قبل از بارداری چه کنیم؟ (معاینات و آزمایشات پیش از بارداری)
کم کاری غده تیروئید در بارداری
وقتی غدۀ تیروئید مقادیر کافی از هورمونهای تیروئیدی را تولید نمی‌کند، باعث بروز هیپوتیروئیدی یا کم‌کاری تیروئید می‌شود. کم کاری غده تیروئید ممکن است بر اثر کمبود ید یا یک بیماری خود ایمنی به نام تیروئیدیت ایجاد شود. علائم کم کاری تیروئید معمولا ملایم و نامحسوس است. حتی ممکن است فرد سال های زیادی درگیر این مشکل باشد، بدون اینکه خودش متوجه این مسئله شود! بعضی از این علائم عبارتند از:
- افسردگی
- خستگی
- درد و ضعف عضلانی
- یبوست شدید
- مشکلات حافظه یا تمرکز
- از دست دادن میل جنسی
- داشتن موها و ناخن های شکننده
کم کاری تیروئید درمان نشده در دوران بارداری میتواند باعث ایجاد مشکلات زیر شود:
- زایمان زودرس
- جدا شدن جفت زودرس
- مرگ داخل رحمی جنین
- سقط جنین (به خصوص در سه ماه اول بارداری)
- خونریزی پس از زایمان
- بروز بیماری تیروئید در جنین
- تولد نوزاد نارس
- پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری
از آنجایی که هورمون های تیروئید برای رشد مغز و سیستم عصبی کودک شما بسیار مهم هستند، کم کاری تیروئید درمان نشده به خصوص در سه ماهه اول بارداری میتواند ضریب هوشی پایین و مشکلات رشد طبیعی جنین را ایجاد کند.
پرکاری تیروئید و بارداری
پرکاری تیروئید، به معنای ترشح بیش از حد هورمونهای تیروئید است. پرکاری تیروئید در دوران بارداری معمولا ناشی از یک بیماری خود ایمنی به نام بیماری گریوز است که طی آن غده تیروئید به خودش حمله می‌کند.
سطوح بسیار بالایی از هورمون hcg ممکن است باعث ترشح بیش از حد هورمونهای تیروئید شوند. این موضوع باعث پرکاری تیروئید در سه ماه اول بارداری می‌شود. زنانی که دچار این مشکل هستند، معمولا در سه ماه اول ویار شدیدی دارند، البته این حالت موقت است و با کاهش سطح hcg در سه ماهۀ دوم از بین می‌رود.
اگر به پرکاری تیروئید در بارداری مبتلا هستید، ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشید:
- تعریق بیش از حد و احساس گرما
- تپش قلب و لرزش دست ها
- اختلالات خواب و احساس خستگی دائمی
- نوسانات خلقی مانند اضطراب و عصبانیت و تحریک پذیری
- کاهش وزن با وجود مصرف غذای زیاد
بیشتر بخوانید: خواب آلودگی در بارداری نشانه چیست
اگر شما هم دچار چنین مشکلی هستید، برای جلوگیری از عوارض کم کاری و پرکاری تیروئید در بارداری، بهتر است قبل از بارداری برای درمان این مشکل اقدام نمایید. پیشنهاد ما به شما این است که از تخصص و تجربه خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل در این زمینه بهره مند شوید. شما می‌توانید در صورت نیاز، برای دریافت وقت ویزیت با شماره 77714405-021 تماس حاصل فرمایید.
اگر در دوران بارداری قرص‌های ضد تیروئید مصرف می‌کنید، احتمال پرکاری تیروئید در جنین کم می‌شود. پرکاری تیروئید ممکن است بروز مشکلات زیر شود:
- افزایش ضربان قلب
- نارسایی قلبی
- مشکلات تنفسی نوزاد
- وزن کم نوزاد
پزشکان چگونه تیروئید در بارداری را تشخیص می‌دهند؟
برای تشخیص تیروئید در بارداری، پزشک علائم شما را بررسی می‌کند و برخی آزمایشات خون را برای اندازه گیری سطح هورمون تیروئید انجام می‌دهد. در این آزمایش معمولا سطح هورمون های زیر در خون مادر اندازه گیری می‌شود:
- آزمایش Tsh یا هورمون تحریک کننده تیروئید: اگر مقدار TSH اندازه گیری شده کمتر از حد نرمال باشد، به پرکاری تیروئید مبتلا هستید. در بارداری، مقدار TSH در جریان خون کاهش پیدا می‌کند، بخصوص در سه ماهه اول بارداری.
- آزمایش t3 وt4: اگر مقدار t3 و t4 زیاد باشد، به معنی پرکاری تیروئید است.
اگر با توجه به نتیجه آزمایشات انجام شده، کم کاری تیروئید در شما تشخیص داده شد باید به صورت مرتب در طول بارداری خود، تحت نظر پزشک باشید. باید سطح هورمون های تیروئید در دوران بارداری طبیعی باشد، تا مطمئن باشید که جنین به طور طبیعی رشد می‌کند و مشکلی ندارد. پزشک ممکن است برای بررسی علت کم کاری و پرکاری تیروئید در بارداری آزمایش‌های دیگری را مانند آزمایش TSI برای شما تجویز کند.
درمان تیروئید پرکار و کم کار در بارداری
سوال خیلی از خانمها این است که آیا تیروئید در بارداری خطرناک است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر شما پرکاری تیروئید خفیف داشته باشید، در دوران بارداری و به خصوص در سه ماهه دوم و سوم، علائم شما به شکل موقت بهبود پیدا می‌کند. اگر پرکاری تیروئید شدیدتر باشد، پزشک ممکن است داروها و قرص ضد تیروئید را تجویز کند که باعث می‌شود غده تیروئید هورمون کمتری تولید کند.
اگر مادر قبل از بارداری برای کم کاری تیروئید از دارو استفاده می‌کند، لازم است در همان ابتدای بارداری تغییراتی را از نظر نوع و مقدار دارو ایجاد کند. مصرف این داروها در طول بارداری خطری برای جنین ندارند و می‌توانید بدون هیچگونه نگرانی از آن‌ها استفاده کنید.
سوالات متداول در مورد تیروئید و بارداری
همان طور که گفته شد، کم کاری یا پر کاری تیروئید یکی از دغدغه های مادران باردار است. خیلی از مادرها سوالات زیادی در این زمینه دارند که به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
اگر کم کاری تیروئید داشته باشم باید چه چیزی مصرف کنم تا برای من و جنینم مفید باشد؟
برای کاهش علائم کم کاری تیروئید در بارداری، لازم است زنان باردار نسبت به بقیه افراد، یُد بیشتری دریافت کنند. وجود یُد برای رشد سالم مغز جنین لازم است. می‌توانید ید مورد نیاز را از غذاهای دریایی، تخم مرغ، گوشت، مرغ و نمک یددار، دریافت کنید. علاوه بر این، توصیه می شود که زنان برای بهبود عملکرد تیروئیدشان، از مولتی ویتامین های دوره بارداری استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: ویتامین ها و مکمل های ضروری در دوران بارداری
آیا در صورت استفاده از داروهای کم کاری تیروئید می توانم به کودکم شیر بدهم؟
بله. بعد از زایمان مادر میتواند کودک خود را شیر بدهد. ولی با توجه به این که داروهای ضد تیروئید وارد شیر می‌شوند، بهتر است مادر دارو را بعد از شیردهی مصرف کند.
از کجا بفهمم که نوزادم به کم کاری تیروئید مبتلاست؟
نوزادانی که با کم‌کاری تیروئید متولد می‌شوند دارای علائم خواب‌آلودگی، زردی و یرقان، پف صورت، شکم بزرگ و برآمده و فتق نافی هستند. نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید بدن شلی دارند و ممکن است ساعت ها بخوابند.
آیا تیروئید پرکار بعد از زایمان خطرناک است؟
بعد از به دنیا اومدن نوزاد تا حدود یک سال ممکن است مادر تیروئید پرکار داشته باشد. تیروئید پر کار بعد از زایمان با علائمی مانند خستگی و دردهای عضلانی همراه است که نگران کننده نیستند و بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند.
در بارداری کدام نوع تیروئید خطرناک تر است؟
پرکاری تیروئید در مادر به اندازه کم‌کاری مشکل ایجاد نمی‌کند. ولی در صورتی که شدید باشد، میتواند مانند کم‌کاری تیروئید منجر به سقط جنین و بروز مشکلاتی شود.
آیا کم کاری تیروئید میتواند علت ناباروری زنان باشد؟
بله. کم کاری تیروئید ممکن است باعث اختلال در عادات ماهانه شود. پریود نشدن یا قاعدگی نامنظم میتواند منجر به نازایی خانمها شود.
میزان نرمال تیروئید در بارداری چقدر است؟
سوال خیلی از خانمهای بارداری این است که تیروئید در بارداری باید چند باشه؟ در دوران بارداری باید سطح تی اس اچ در رنج طبیعی آن حفظ شود. تی اس اچ نرمال در سه ماهه اول بارداری 2.5 و کمتر و در سه ماهه دو و سوم 3 و کمتر است.
غربالگری کودک مبتلا به کم کاری تیروئید چگونه است؟
غربالگری نوزادان در بدو تولد برای عملکرد کم کاری تیروئید با چند قطره خون از پاشنه پای آن ها انجام می‌شود.
امیدواریم در این مقاله به سوالات شما در مورد تیروئید، عوارض و خطرات آن در بارداری جواب داده باشیم. اگر سوال یا ابهامی در این زمینه داشتید در بخش نظرات زیر همین مقاله از ما بپرسید. برای دریافت جواب به همین صفحه برگردید.
