هیسترکتومی به عمل خارج کردن رحم در زنان گفته می شود. گاهی اوقات برای درمان برخی از بیماریها هیچ راه حلی برای پزشک باقی نمی ماند، مگر اینکه رحم و در بعضی موارد تخمدان را خارج کند. در این مقاله به بررسی هیسترکتومی، روشهای انجام آن، مراقبتهای بعد از عمل و عوارض و خطرات عمل هیسترکتومی می پردازیم. جهت دسترسی به بخشهای مختلف مقاله می توانید از فهرست زیر کمک بگیرید.
هیسترکتومی چیست؟
هیسترکتومی عمل برداشتن رحم و تخمدان است. بسته به نوع روش انجام شده و علت جراحی، لوله های فالوپ (لوله های رحمی) و تخمدان ها نیز در طی عمل هیسترکتومی ممکن است از بدن بیمار خارج شوند یا نشوند.
هیسترکتومی رایج ترین عمل جراحی است که بر روی زنان انجام می شود. البته تعداد عمل هیسترکتومی در سالهای اخیر به دلیل پیشرفت گزینه های درمانی بهتر کاهش یافته است. هیسترکتومی یک روش معمول و کاملا ایمن است. اکثر زنان بدون هیچ عارضه ای بهبود می یابند. این عمل یک درمان بسیار مؤثر برای توده های فیبرومی، آدنومیوز و خونریزیهای غیر طبیعی واژینال است که گزینه های کمتر تهاجمی در درمان آنها موفق نبوده اند.
عمل هیسترکتومی در چه مواردی ضروری است؟
هیسترکتومی معمولا زمانی ضروری است که تمام گزینه های دیگر شامل دارو، درمان‌ها و حتی سایر جراحی‌ها موفق نبوده اند و زندگی بیمار در معرض خطر است. مهمترین مواردی که در آنها عمل هیسترکتومی انجام می شود عباتند از:
فیبروم ها
این توده های غیر سرطانی می توانند باعث درد، خونریزی ، گرفتگی و ناراحتی عمومی شوند. جهت آشنایی با فیبرومها پیشنهاد می کنیم مقاله انواع فیبروم رحمی را مطالعه کنید. البته می توان فیبرومهای رحمی را با عمل هیسترسکوپی رحم و تخمدان هم درمان کرد در ین صورت نیازی به برداشتن رحم و تخمدان نیست.
بیشتر بخوانید: غذاهای مفید برای فیبروم
اندومتریوز
بیماری آندومتریوز در زنان هنگامی رخ می دهد که بافت پوشاننده رحم در خارج از رحم رشد می کند و باعث درد، گرفتگی، سقط جنین، ناباروری و خونریزیهای مزمن می شود. به یاد داشته باشید هر چند تشخیص این بیماری سخت و دشوار است اما روشهایی برای تشخیص آندومتریوز وجود دارد. شما می توانید با مطالعه مقاله چگونه آندومتریوز تشخیص داده می شود با انواع روشهای تشخیص این بیماری آشنا شوید.
سرطان
ممکن است انجام عمل هیسترکتومی به عنوان بخشی از درمان سرطان رحم یا سایر قسمت های دستگاه تناسلی زنان ضروری باشد.
خونریزی مزمن
خونریزی مزمن می تواند ناشی از بیماری های مختلفی باشد که بر رحم تأثیر می گذارند. علائم ناشی از خونریزی مزمن عبارتند از کم خونی، ضعف و خستگی مزمن همراه با نگرانی و کاهش کیفیت زندگی.
اگر شما هم قصد انجام هیسترکتومی را دارید می توانید به خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل مراجعه کنید. خانم دکتر جوانمرد با سالها تجربه در زمینه عملهای لاپاراسکوپی و هیسترکتومی بعنوان یکی از بهترین متخصصان زنان برای عملهای جراحی در شرق تهران به شمار می آیند. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
درد مزمن
درد غیر قابل توضیح در لگن غالباً دلیلی برای انجام عمل هیسترکتومی است، مخصوصا هنگامی که درد آزار دهنده و طاقت فرسا باشد. در صورتی که نتوان منبع درد را پیدا کرد یا درمان آن دشوار باشد، بسیاری از زنان برای پایان دادن به درد متوسل به عمل جراحی هیسترکتومی می شوند.
افتادگی رحم
افتادگی رحم هنگامی رخ می دهد که رباط ها و عضلات حمایت کننده رحم معمولاً پس از زایمان های طبیعی متعدد، قادر به نگه داشتن رحم در جای خود نیستند و ممکن است رحم به سمت کانال واژن کشیده شود.
در موارد شدید، رحم ممکن است از دهانه واژن بیرون بزند که این بیرون زدگی در برخی موارد منجر به عمل هیسترکتومی می شود. اگر افتادگی رحم در مراحل اولیه خود باشد می توان یک پروتز به نام پساری (pessary) را درون واژن قرار داد تا به کمک آن، رحم در موقعیت اصلی خود قرار گیرد.
خونریزی
خونریزی غیر قابل کنترل رحم یک عارضه نادر در عمل سزارین، یا جراحی اندام های نزدیک رحم است. این نوع خونریزی معمولا به حدی شدید است که تهدیدی برای زندگی محسوب می شود. هیسترکتومی اورژانسی ممکن است تنها راه نجات جان بیمار باشد، هر چند ممکن است درمان های دیگری نیز انجام شود.
آماده شدن برای عمل هیسترکتومی
پزشک باید قبل از اقدام به هیسترکتومی، در مورد خطرات و عوارض آن با بیمار صحبت کند و هر گونه گزینه های جایگزین عمل هیسترکتومی را مورد بحث و بررسی قرار دهد. معاینه کامل فیزیکی شامل انجام آزمایش خون قبل از عمل ضروری است. در برخی از موارد، مطالعات تصویربرداری (مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی) قبل از عمل انجام خواهد شد. در صورت لزوم، ممکن است بیوپسی آندومتر (نمونه برداری از بافت داخل رحم) برای تشخیص سرطان یا وضعیت پیش سرطانی بافت رحم انجام شود. ناشتایی قبل از عمل بسته به نوع روش انتخاب شده و نوع بیهوشی ممکن است ضروری باشد. در این مورد حتما با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این پزشک باید به سوالات مختلف شما درمورد عمل برداشتن رحم پاسخ دهد. شما می توانید در مقاله پرسش و پاسخ درباره برداشتن رحم، پاسخ پرتکرارترین سوالات در این مورد را بخوانید.
انواع روشهای هیسترکتومی
تمام روش های هیسترکتومی در اتاق عمل بیمارستان تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی انجام می شوند. از روش های مختلفی در هیسترکتومی استفاده می شود. ایجاد برش های جراحی استاندارد در برخی از این روشها ضروری است. در حالی که روش های دیگر مثل جراحی میومکتومی عمدتا از طریق لاپاراسکوپی همراه با برشهای کوچک شکمی برای قرار دادن لاپاروسکوپ و سایر ابزارهای جراحی انجام می شوند.
هیسترکتومی کامل شکمی
در این روش هیسترکتومی برش اصلی روی شکم زده می شود. در این روش، رحم و دهانه رحم از طریق ایجاد یک برش شکمی به طول 6 تا 8 اینچ خارج می شوند.
هیسترکتومی سوپرا سرویکال یا ساب توتال
در این روش جراحی رحم برداشته می شود اما دهانه رحم دست نخورده باقی می ماند. می توان این عمل را به روش لاپاروسکوپی یا از طریق برش های جراحی استاندارد انجام داد.
هیسترکتومی رادیکال (گسترده)
این روش همانطور که از اسم آن هم پیداست منطقه گسترده تری را نسبت به روشهای مشابه پوشش می دهد. هیسترکتومی رادیکال در معالجه سرطان مورد استفاده قرار می گیرد و در طی آن، برخی از بافت های اطراف رحم خارج می شوند. این کار معمولاً از طریق برش شکمی انجام می شود، اما می توان آن را با روش های لاپاراسکوپی یا لاپاروسکوپی به کمک ربات نیز انجام داد.
هیسترکتومی واژینال
در عمل هیسترکتومی واژینال، رحم و دهانه رحم از طریق ایجاد برش در بخش فوقانی واژن برداشته می شوند. در بسیاری موارد، لوله ها و تخمدان ها را نیز می توان از طریق واژن خارج کرد.
هیسترکتومی لاپاروسکوپی
در طی این عمل، رحم با تکنیک های لاپاروسکوپی خارج می شود. در این روش، چندین برش بسیار کوچک در زیر ناحیه ناف برای قرار دادن لاپاروسکوپ و ابزارهای جراحی ایجاد می شود. حفره شکمی با یک گاز (معمولاً دی اکسید کربن) پُر می شود تا جراح بتواند اندام های شکمی را بهتر و واضح تر ببیند. سپس رحم به صورت واژینالی یا از طریق برش های کوچک شکمی خارج می شود. هیسترکتومی به روش لاپاروسکوپی نسبت به روشهای دیگر عوارض بسیار کمتری بعد از عمل خواهد داشت.
هیسترکتومی واژینال به کمک لاپاروسکوپی
این روش همان روش هیسترکتومی واژینال است که این بار با کمک تکنیک های لاپاراسکوپی انجام می شود.
بیشتر بخوانید: لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
اوفورکتومی
این روش عمل جراحی برداشتن یک یا هر دو تخمدان در زنان است. اوفورکتومی به روش جراحی گفته می شود که در آن هدف حذف تخمدان ها و لوله های فالوپ است. این روش ممکن است همزمان با هیسترکتومی انجام شود.
خانم دکتر جوانمرد با سالها تجربه در زمینه عملهای درمانی بعنوان یکی از باتجربه ترین متخصصین زنان برای عمل هیسترکومی در شرق تهران بشمار می روند. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت ویزیت با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
خطرات و عوارض هیسترکتومی
عوارض هیسترکتومی، مانند هر عمل جراحی بزرگ، شامل خونریزی، عفونت و خطرات مرتبط با داروهای مورد استفاده در بیهوشی است. از سایر عوارض احتمالی عمل هیسترکتومی می توان به آسیب دیدگی روده، مثانه و عفونتهای ادراری اشاره کرد.
اگر بیمار در سنین پیش از یائسگی قرار دارد و همزمان با عمل هیسترکتومی، تخمدان هایش نیز خارج شوند، علائم یائسگی معمولا در عرض چند روز شروع خواهند شد. این علائم ممکن است شامل گرگرفتگی، خشکی واژن، احساس ناراحتی هنگام مقاربت جنسی و اختلالات خلقی باشد. برای درمان این مشکلات بهتر است به متخصص مراجعه کنید.
مراقبتهای بعد از عمل هیسترکتومی
مراقبتهای بعد از عمل هیسترکتومی در هر فردی متفاوت است، این موضوع در درجه اول به این بستگی دارد که برای درمان شما از کدام روش هیسترکتومی استفاده شده است. همچنین اینکه چه میزان از اندامهای درونی شما نیاز به خارج کردن داشته باشند در مراقبتهای بعد از عمل مهم هستند.
به عنوان مثال، فردی که بخشی از رحمش به کمک لاپاروسکوپی برای درمان خونریزی مزمن خارج شده است، حتما زودتر از بیمارانی بهبود می یابد که از روش مرسوم هیسترکتومی برای درمان سرطان تخمدان و سرطان رحم استفاده کرده اند. زیرا در حالت دوم انجام جراحی دشوارتر است و شرایط سخت باعث خستگی، درد و استرس روحی و جسمی قابل توجهی می شوند.
اکثر بیماران هیسترکتومی در عرض 48 ساعت پس از جراحی با تجویز داروی تسکین دهنده درد به خانه باز می گردند. بیمارانی که عمل لاپاروسکوپی انجام داده اند، قادرند فعالیتهای خود را در عرض دو هفته پس از عمل جراحی از سر گیرند. در صورت انجام عمل جراحیِ باز با برش های بزرگتر، بیماران برای بهبودی به شش تا هشت هفته نیاز دارند و به دلیل برش های بزرگتر با محدودیت‌های بیشتری مواجه می شوند. این بیماران حداقل شش هفته پس از عمل نباید اشیای سنگین را بلند کنند.
صرف نظر از نوع هیسترکتومی، بیماران باید حداقل شش هفته پس از عمل از ورود به وان و شنا کردن خودداری کنند. علاوه بر این انتظار می رود که ترشحات اندکی در طی دوره نقاهت خارج شوند، اما خونریزی سنگین وترشحات چرکی غیر قابل توضیح باید فوراً به اطلاع پزشکتان برسد.
بیشتر زنان پس از شش یا هشت هفته قادر به برقراری رابطه جنسی بدون درد خواهند بود. البته در مورد مناسب ترین زمان برقراری رابطه جنسی باید با جراح خود مشورت کنید.
رابطه جنسی پس از هیسترکتومی
بیشتر زنان نگران اثرات طولانی مدت عمل هیسترکتومی بر زندگی جنسی خود هستند. با وجود این که هر فرد متفاوت از بقیه است، عمل هیسترکتومی همیشه به تغییرات عمده در تحریک جنسی یا توانایی لذت بردن از رابطه جنسی منجر نمی شود.
جراحان پیشنهاد می کنند که حداقل شش تا هشت هفته صبر کنید و سپس به فعالیت جنسی خود بازگردید. بعد از این مدت باید بدون درد یا ناراحتی قادر به برقراری رابطه جنسی باشید. اغلب زنان در طی هفته های اول بهبودی احساس خستگی می‌کنند، اما با افزایش انرژی، علاقه به برقراری رابطه جنسی بیشتر می شود.
فعالیت جنسی بعد از عمل هیسترکتومی به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است و بیشتر زنانی که زندگی جنسی سالمی دارند، به سطح عادی فعالیتهای جنسی خود برمیگردند. در بعضی از زنان هم مشاهده شده است که علاقه آنها به رابطه جنسی بعد از عمل هیسترکتومی افزایش یافته است، مخصوصا افرادی که نگران بارداری یا دردهای مزمن لگنی خود هستند.
تفاوت هایی در بین انواع جراحیهای هیسترکتومی وجود دارد. در تحقیقی مشخص شد زنانی که عمل هیسترکتومی انجام داده اند اما دهانه رحم آنها خارج نشده است، در طول مقاربت جنسی بیشتر به ارگاسم می رسند زیرا دهانه رحم در ارگاسم های واژینال نقش دارد. این مطالعه همچنین نشان داد که توانایی رسیدن به ارگاسم کلیتورال یا ارگاسم خارجی در اثر جراحی تغییر نخواهد کرد، صرفنظر از اینکه دهانه رحم در بدن باقی مانده است یا خیر.
برخی از بیماران بعد از عمل هیسترکتومی، احساس کمبود یا افسردگی را تجربه می کنند و برخی از آنها یائسه می شوند و در نتیجه، تحریک جنسی آنها کاهش می یابد. اگر این علائم به طور مؤثر درمان شوند، بیمار می تواند انتظار داشته باشد که زندگی جنسی فعالی را تجربه کند. ممکن است عمل هیسترکتومی باعث خشکی واژن شود، در این صورت برای داشتن یک رابطه جنسی بدون درد باید از روان کننده استفاده کنید.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. در این مقاله سعی کردیم تمام جنبه های عمل هیسترکتومی را پوشش دهیم. اگر سوالی برای شما بی جواب مانده است می توانید آن را در بخش کامنتها بپرسید یا برای مشاوره بیشتر با مطب خانم دکتر جوانمرد به شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
