بسیاری از خانم‌هایی که باردار هستند قصد دارند با مصرف مواد مقوی مختلف سلامت جنین خود را تا زمان زایمان تامین کنند یکی از رایج‌ترین سوال آنها این است که مصرف ماهی در بارداری مفید است یا مضر؟ ماهی یکی از غذاهای دریایی سالم و سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ نظیر DHA و EPA است که برای رشد و سلامت مغز و چشم جنین مفید است. از جمله مواد مقوی دیگری که در این غذای دریایی وجود دارد می‌توان به چربی‌های اشباع شده، پروتئین، ویتامین D و … اشاره کرد. بنابراین مصرف ماهی در دوران بارداری برای رشد مناسب جنین و سلامت او بسیار موثر خواهد بود. در این مقاله به موضوع مصرف ماهی در بارداری و نکاتی در این مورد خواهیم پرداخت. برای دسترسی به پاسخ سوالات خود می‌توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
تاثیر خوردن ماهی در بارداری
غذاهایی که مادران قبل و حین بارداری مصرف می‌کنند تاثیر مستقیمی بر سلامت جنین و مادر دارد. بنابراین در برنامه مراقبتهای دوران بارداری موقع مصرف غذا باید دقت کرد تا ناخواسته به جنین آسیبی وارد نشود. علاوه بر مصرف ویتامین ها و مکمل های ضروری در دوران بارداری، غذاهای سالم و مقوی نیز خواص بسیاری برای جنین دارند. برای مثال برخی از آنها برای پوست و موی نوزاد مفید‌اند و برخی دیگر موجب افزایش هوش او می‌شوند. ماهی نیز یکی از غذاهای بسیار مغذی است که مادران باید تا حد ممکن آن را در برنامه‌ی غذایی خود بگنجانند. زیرا مصرف ماهی در بارداری می تواند تاثیرات زیر را داشته باشد:
- بالا رفتن هوش کودکان: بر اساس تحقیقات انجام شده بهترین زمان برای استفاده از این غذای دریایی برای بهبود هوش کودک، دوران بارداری است.
- کاهش ابتلا به برخی بیماریها: مصرف ماهی‌های دارای امگا۳ در این دوران ریسک ابتلای کودکان به بیماریهایی مثل آلرژی‌های غذایی، اگزما و آسم را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: چه میوه هایی برای دوران حاملگی مفید است
مصرف ماهی‌های جیوه‌دار در بارداری
در رژیم غذایی تعیین جنسیت جنین با تغذیه در بارداری خوردن ماهی توصیه می شود. با این حال مصرف زیاد ماهی در بارداری مضر است. چرا که برخی از ماهیها دارای جیوه هستند. جیوه و آلاینده‌هایی مثل آن وارد آب می شوند. باکتری‌هایی که در دریا وجود دارند جیوه را به شکل متیل در می‌آورند. متیل از طریق آبی که ماهیها در آن زندگی می‌کنند وارد بدنشان شده و در عضلاتشان به صورت پروتئین ذخیره می‌شود. این مواد از طریق فریز کردن و یا پختن در دمای بالا از بین نمی‌روند. به همین دلیل موقع انتخاب ماهی حتما به این نکته توجه کنید که ماهی جیوه نداشته باشد. جیوه می‌تواند اثرات جبران ناپذیری روی مغز، سیستم عصبی و مهارت‌های حرکتی و دیداری جنین داشته باشد. بسیاری از پزشکان با توجه به مواد مغذی ماهی معتقدند که مصرف آن در بارداری بسیار مفید است اما شناسایی ماهی‌هایی که دارای جیوه و مواد آلاینده کمتری هستند کار دشواری است. اینکه مصرف چه میزان جیوه مضر است و موجب آسیب به جنین می‌شود هنوز کاملا مشخص نیست. کارشناسان در این زمینه معتقدند که باید از خوردن ماهی تن در دوران بارداری و ماهی‌هایی که مقدار زیادی جیوه دارند اجتناب کنید. مصرف ماهی هایی که جیوه کمتری نسبت به ماهی تن دارند نیز باید کمتر شود. ولی این به آن معنا نیست که مادران باردار باید ماهی را از برنامه غذایی خود حذف کنند.
اگر به مشاوره تغذیه در دوران بارداری نیاز دارید ما به شما خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل را پیشنهاد می دهیم. جهت دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
کدام نوع ماهیها دارای جیوه بیشتری هستند؟
اکثر ماهیها و صدف‌ها دارای مقداری جیوه هستند. اما ماهی‌های بزرگ‌تری که از ماهی‌های کوچک‌تر تغذیه می‌کنند جیوه بیشتری دارند. زیرا این ماهیها، جیوه بدن ماهی‌هایی خورده شده را نیز وارد بدن خود کرده اند. حتی جیوه در بدن ماهی های بزرگتر عمر طولانی‌تری به نسبت ماهی‌های کوچک‌تر دارند. پزشکان مصرف ماهی‌های زیر را سالم می‌دانند که خوردن آنها به میزان مناسب مشکلی برای جنین به وجود نمی‌آورد:
- سالمون
- ساردین
- کت فیش
- و ماکارل
اما در عوض استفاده از ماهی‌هایی زیر که از ماهی‌های دیگر تغذیه می‌کنند مجاز نیست و مصرف آنها برای جنین مضر است:
- اره ماهی
- ماهی خال مخالی
- کوسه ماهی
- تاج ماهی
فواید خوردن ماهی در زمان بارداری
خوردن ماهی در زمان بارداری فواید زیر را برای مادر و جنین به همراه دارد:
کنترل وزن
در دوران بارداری به دلیل اینکه ممکن است مادران هوس خوردن غذاهای مختلفی را داشته باشند، کنترل کردن وزن کمی دشوار است. پس قرار دادن غذاهای سالمی مانند ماهی در برنامه غذایی آنها کمک زیادی به کنترل وزن مادران می‌کند.
کاهش ابتلا به دیابت بارداری
یکی از انواع دیابت، دیابت بارداری است. مصرف ماهی در بارداری به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا3 تاثیر بسیاری در کنترل قند خون دارد.
افزایش گلبول‌های قرمز
ماهیها به دلیل داشتن مقدار زیادی آهن و مواد معدنی مختلف در خود، موجب افزایش گلبول‌های قرمز در خون می‌شوند. این مورد تاثیر مستقیمی با رشد جنین و سلامت آن دارد.
کاهش بروز افسردگی
بسیاری از زنان باردار در این دوران به دلایل مختلفی مانند افزایش وزن و گاهی ورم کردن و از دادن زیبایی خود دچار افسردگی می‌شوند. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف ماهی در بارداری رابطه مستقیمی با کاهش علائم افسردگی در این دوران دارد.
آیا خوردن تن ماهی در بارداری مضر است؟
تن ماهی از آن دسته از مواد غذایی است که شاید مادران بسیاری در دوران بارداری خوردن آن را هوس کنند. اما آیا این نوع غذای دریایی نیز مشکلی برای جنین به وجود نمی‌آورد؟ متخصصان و کارشنایان تغذیه بر این باورند که خوردن تن ماهی در بارداری به دلیل مقدار کم جیوه مشکلی به وجود نمی‌آورد. مادران می‌توانند آن را بدون نگرانی مصرف کنند. برخی از فواید خوردن تن ماهی در بارداری عبارت است از:
- تامین مواد معدنی مورد نیاز بدن برای رشد جنین
- تامین ویتامین دی و پروتئین‌هایی که برای بدن لازم هستند
- تامین امگا۳ جهت تقویت هوش و بینایی جنین
خوردن زیاد تن ماهی ممکن است باعث بروز مشکلاتی نظیر مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی شود. پس مقدار مجاز مصرف تن ماهی در بارداری چقدر است؟ با توجه به گفته‌ی پزشکان مصرف ۴ عدد تن ماهی در هفته کافی است و بیشتر از آن نباید استفاده شود. در رابطه با مصرف ماهی در بارداری نیز خوردن بیش از دو عدد ماهی متوسط در هفته مجاز نبوده و ممکن است خطراتی را برای مادر و جنین در بر داشته باشد. مقدار مجاز مصرف انواع تن ماهی در هفته عبارت است از:
- تن ماهی آهی: نام دیگر این تن ماهی بیژی بوده و حاوی مقداری جیوه است. از این رو توصیه می‌شود مادران باردار بیش از ۱۷۰ گرم از آن را در هفته استفاده نکنند.
- تن ماهی آلباکو: این نوع تن ماهی سالم‌تر بوده و دارای مقدار کمتری از جیوه می‌باشد. به همین دلیل تا ۳۰۰ گرم از آن را می‌توان در هفته استفاده کرد.
- تن ماهی بلوفین: این تن ماهی نیز دارای مقدار بیشتری از جیوه است و دستورالعمل مصرف آن مانند تن ماهی آهی می‌باشد.
عوارض مصرف زیاد تن ماهی
همانطور که گفته شد زیاده‌روی در خوردن تن ماهی برای زنان باردار مضر است و ممکن است مشکلاتی را در خصوص رشد و سلامت جسمانی جنین به وجود آورد. مضرات خوردن بیش از حد تن ماهی در بارداری به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- زیاد شدن مقدار جیوه در خون مادر، ریسک ابتلا به برخی از آسیب‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
- مواد غذایی کنسروی برای آنکه مدت طولانی‌تری سالم بمانند دارای مواد نگهدارنده هستند. این مواد شیمیایی برای مغز و سیستم عصبی جنین بسیار مضر هستند.
- بسیاری از تن ماهیها، نمک زیادی دارند و استفاده‌ی بیش از حد آنها مقدار سدیم در بدن را افزایش می‌دهد. سدیم زیاد ممکن است به بالا رفتن فشار خون منجر شود.
برای پیشگیری از عوارض تغذیه نامناسب بر جنین خود شما هم می توانید از مشاوره تغذیه در دوران بارداری و مراقبت های دوران بارداری زیر نظر خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل بهره مند شوید. جهت دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
مصرف قرص امگا۳ در بارداری
احتمالا بسیاری از مادران به جای مصرف ماهی ممکن است به فکر استفاده از مکمل‌های امگا۳ در بارداری باشند. مکمل های امگا 3 ممکن است جایگزین مناسبی باشد اما در مصرف آنها باید به نکاتی توجه داشته باشید:
- دو نوع مکمل امگا 3 وجود دارد. یکی از آنها از بافت بدن ماهی ساخته می‌شود و مصرف آن برای مادران باردار مشکلی ندارد و دیگری از کبد ماهی ساخته می‌شود که برای دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
- هر دو نوع این مکمل‌ها دارای امگا۳ هستند و تمامی نیاز‌های جنین را برای تقویت و رشد بهتر تامین می‌کنند. اما مصرف مکمل نوع دوم در دوران بارداری مجاز نیست. زیرا حاوی مقداری ویتامینA است که مصرف آن باید به اندازه و با احتیاط انجام شود.
- اگر در هفته از ماهی تازه استفاده می‌کنید نیازی به مصرف این مکمل‌ها نیست. اگر علاقه‌ای به مصرف غذاهای دریایی ندارید و یا از اثرات جیوه موجود در ماهی تازه بر روی جنین خود می‌ترسید، این مکمل‌ها می‌توانند جایگزین خوبی باشند.
بهتر است در مصرف مکمل‌ها با پزشک خود مشورت کنید تا بر اساس وضعیت شما بهترین گزینه را پیش رویتان بگذارد.
امیدواریم در این مقاله به سوالات شما در مورد فواید و مضرات مصرف ماهی در بارداری پاسخ داده باشیم. سوالات خود را در این مورد می توانید در بخش نظرات این مقاله مطرح نمایید.
