حاملگی مولار نوعی بارداری ناموفق است که با نام های بچه خوره، بارداری شیمیایی و بارداری پوچ نیز شناخته می شود. در این نوع بارداری هیچ جنینی تشکیل نمی شود و بارداری با علائمی شبیه سقط جنین پایان می یابد. این نوع بارداری در بعضی موارد با خطراتی برای مادر همراه است. در این مقاله قصد داریم به همه سوالات شما درباره حاملگی مولار، علل، علائم و راههای درمان آن بپردازیم. برای دسترسی سریعتر به تیترهای مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
بارداری مولار چیست؟
حاملگی پوچ یا مولار حاملگی است که در آن تخمک لقاح یافته به جنین تبدیل نمی شود. در واقع این نوع حاملگی نوعی سقط جنین است. در این بارداری که در بین زنان به بچه خوره معروف است، تخمک لقاح یافته شروع به رشد و تقسیم شدن می کند. اما چند روز بعد از لانه گزینی، رشد و تقسیم سلولها متوقف شده و جنین تشکیل نمی شود.
بیشتر بخوانید: در بارداری پوچ مشکل از زن است یا مرد
انواع حاملگی مولار
حاملگی مولار ممکن است کامل یا ناقص باشد. در بارداری بعد از لقاح، تخمک تقسیم و زیاد می شود تا به جنین تبدیل شود. بعد از آن در هفته سوم بارداری جفت جنین تشکیل می شود. در مولار کامل، بافت جفت، غیرطبیعی و متورم است. در این بارداری هیچ بافت جنینی شکل نمی گیرد. در بارداری مولار ناقص، در کنار تشکیل جفت طبیعی، جفت غیرطبیعی نیز ایجاد میشود. در مولار ناقص یا نسبی گاهی ممکن است جنین تشکیل شود اما زنده نمیماند و در اوایل بارداری سقط میشود.
نشانه های حاملگی مولار چیست؟
علائم حاملگی مولار در ابتدای حاملگی، همان علائمی است که در بارداری طبیعی دیده می شود. اما با توقف رشد تخمک بارور شده، علائم بارداری مولار ظاهر می شود که شبیه علائم سقط جنین است. مثلا:
- دفع کیست های انگوری شکل همراه با فشار و درد لگن
- تهوع و استفراغ شدید
- بزرگتر بودن رحم نسبت به سن بارداری
- ورم شکم
- پرکاری غده تیروئید
- فشار خون بالا
- گرفتگی و اسپاسم در عضلات شکمی
- وجود کیستهای تخمدانی
- پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری
همه ما می دانیم که لانه گزینی با خونریزی همراه است و این مورد کاملا طبیعی است. اما در بارداری مولار لکه بینی و خونریزی بعد از 6 هفته از بارداری تا هفته دوازدهم بارداری ادامه پیدا می کند که اصلا طبیعی نیست. این یکی دیگر از علائم بارداری مولار است.
احتمال بارداری مولار
بارداری پوچ خوشبختانه چندان رایج نیست. تنها از هر 1000 بارداری یکی از آنها مولار یا پوچ است. زنانی که قبلا سابقه حاملگی پوچ داشته اند، احتمال بارداری مولار در حاملگی های بعدی برای آنها بیشتر از زنان دیگر است. همچنین یک زن از 100 زن ممکن است بارداری پوچ مکرر را تجربه کند.
در صورت مشاهده علائم حاملگی مولار هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص و درمان بارداری مولار، پیشنهاد می کنیم از تخصص و تجربه خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل، جراح و متخصص زنان و زایمان در این زمینه بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
علت حاملگی مولار چیست؟
اختلالات کروموزومی یکی از علل اصلی حاملگی پوچ است. در حاملگی مولار کامل، یک تخمک خالی با دو اسپرم لقاح پیدا می کند. در نتیجه دو نسخه از ژنهای پدر وجود دارد ولی هیچ نسخه ای از ژنهای مادر نیست. یا ممکن است لقاح تخمک با دو اسپرم انجام شود اما بعد از مدتی کروموزوم های مادر غیر فعال شده و یا از بین می روند. در این حالت فقط کروموزوم های پدر تکثیر می شوند. این نوع مولار، مولار ناقص نامیده می شود. همچنین عواملی مثل:
- سن: احتمال حاملگی مولار در زنان زیر 20 و بیش از 40 سال بیشتر از سنین دیگر است. همچنین بالا بودن سن پدر نیز می تواند باعث بچه خوره یا حاملگی مولار شود.
- پایین بودن کیفیت پایین تخمک یا اسپرم
- عدم تعادل هورمونی
- جهش ژنتیکی
- مصرف دخانیات
- کمبود ویتامین آ و ترکیبات حاوی بتاکاروتن
- سابقه سقط جنین
- مصرف قرص های پیشگیری از بارداری به مدت طولانی
از دیگر دلایل بارداری مولار در زنان هستند. حاملگی مولار قبلی نیز می تواند علت بارداری های پوچ بعدی باشد.
راههای تشخیص حاملگی پوچ یا مولار
زنانی که لکه بینی آنها ادامه دارد و یا علائم غیر عادی مشاهده می کنند باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند تا نوع بارداری آنها مشخص شود. در هفته هفتم بارداری، حاملگی پوچ به کمک سونوگرافی واژینال قابل تشخیص است. در صورت بارداری مولار، تصاویر سونوگرافی یک کیسه خالی بدون جنین و مایع آمنیوتیک را نشان می دهند. همچنین برای تشخیص بارداری مولار پزشکان از روشهای زیر استفاده می کنند:
- تست هورمون بارداری: اگر سطح هورمون جفت HCG بالا باشد، این به معنای بارداری است در غیر اینصورت بارداری مولار خواهد بود.
- آزمایش خون
- آزمایش ژنتیک
- معاینه لگنی
بعد از تشخیص حاملگی مولار، پزشک اقدام به درمان مادر خواهد کرد. عدم درمان بعد از بارداری مولار می تواند خطراتی را به دنبال داشته باشد.
خطرات بارداری مولار
بافت جفت غیر طبیعی می تواند بعد از سقط جنین به رشد خود در رحم ادامه دهد و باعث ایجاد بیماری به نام تروفوبلاستیک بارداری شود. در مواردی ممکن است تروفوبلاستیک به سرطان کوریوکارسینوما منجر شود. این سرطان بیماری بسیار نادر است و از هر 40 هزار بارداری یک بارداری منجر به این بیماریها خواهد شد. خونریزی شدید رحم و گسترش بافت غیر طبیعی رحم به سایر نقاط بدن نیز از دیگر عوارض بارداری مولار هستند که عدم توجه به آنها می تواند منجر به مشکلات وخیم تری شود.
روشهای پیشگیری از بارداری مولار
زنانی که سابقه بارداری مولار داشته اند در بارداری های بعدی حتما باید موارد زیر را رعایت کنند تا از بارداری مولار و خطرات آن جلوگیری شود:
- انجام آزمایش ژنتیک
- انجام سونوگرافی های زودتر از موعدی که پزشک تجویز می کند
- پیشگیری از بارداری تا زمانی که از صفر شدن هورمون بارداری مطمئن شوید
انجام مشاوره و معاینات قبل از بارداری و رعایت مراقبت های دوران بارداری نیز در موفق بودن بارداری بعدی موثر است.
راه های درمان بارداری مولار
برای جلوگیری از بروز بیماری تروفوبلاستیک بارداری، باید بافت غیر طبیعی جفت که در حال رشد است، برداشته شود. درمان بارداری مولار ممکن است یک مرحله ای یا چند مرحله ای باشد. پزشکان برای بارداری های مولار از روشهای درمانی زیر استفاده می کنند:
کنترل هورمون جفت
بعد از خارج کردن مول یا مولار از رحم، پزشک هر هفته سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (HCG) را کنترل می کند تا مطمئن شود هیچ سلول مولاری در رحم باقی نمانده است. اگر سطح هورمون بارداری همچنان بالاتر از حد طبیعی باشد، بیمار به درمان و مراقبت بیشتری نیاز دارد تا سطح هورمون به حالت طبیعی قبل از بارداری برگردد.
از آنجایی که احتمال خطر بازگشت سلولهای مولار وجود دارد، معمولا به مدت 6 ماه یا یک سال سطح هورمون بارداری در زنانی که بارداری مولار داشته اند چک می شود. زنانی که بیش از 40 سال دارند و بارداری مولار را تجربه کرده اند بیش از زنان دیگر در معرض بازگشت سلولهای مولار هستند.
در صورت حاملگی مولار شما هم می توانید برای درمان آن با عمل هیسترکتومی و یا کورتاژ از تخصص و تجربه خانم دکتر منیژه جوانمرد خوشدل، جراح و متخصص زنان و زایمان بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره 77714405-021 تماس بگیرید.
عمل هیسترکتومی
در صورتی که تروفوبلاستیک بارداری خطرناک باشد و مادر تمایلی به داشتن فرزند دیگر نداشته باشد، پزشکان از روش هیسترکتومی یا خارج کردن رحم استفاده می کنند. از این روش برای درمان حاملگی مولار به ندرت استفاده می شود. همچنین در مواردی که خطر بازگشت مولار وجود دارد، پزشکان ترجیح می دهند به جای عمل کورتاژ، جراحی هیسترکتومی را انجام دهند. این جراحی خطر عود مولار را از بین می برد.
بیشتر بخوانید: عوارض و خطرات عمل هیسترکتومی
اتساع (باز کردن) و کورتاژ
در این روش بافت مول یا مولار به کمک عمل کورتاژ از رحم خارج می شود. این یک عمل سرپایی است که در بیمارستانها با بی حسی یا بی هوشی موضعی انجام می شود. برای انجام این عمل، بیمار به پشت می خوابد و دهانه رحم ضدعفونی می شود.
سپس شبیه معاینه لگنی اسپکتلوم وارد رحم می شود تا پزشک بتواند دهانه رحم را ببیند. پزشک دهانه رحم را گشاد می کند تا بتواند با دستگاه وکیوم بافت مولار را از رحم خارج کند. باقی مانده بافت از روی دیواره رحم به کمک ابزارهای پزشکی تراشیده می شود. بافت تراشیده شده نیز از رحم خارج می شود.
شیمی درمانی
رشد غیر طبیعی سلولهای جفت در رحم در صورتی که درمان نشوند، ممکن است تبدیل به سرطان نادری به نام کوریوکارسینوما شود. این بیماری را با داروهای سرطان می توان مداوا کرد. اما گاهی این بافت های غیر طبیعی می توانند به قسمت های دیگر هم منتشر شوند. در این حالت مول های مهاجم از رحم به اندام های دیگری مثل ریه، کبد یا مغز نیز منتشر می شوند. در مواردی پزشکان جهت درمان این سرطان و مول های مهاجم از شیمی درمانی استفاده می کنند.
معمولا انتخاب روش درمان حاملگی مولار به وضعیت مادر، تمایل به بارداری بعدی و … بستگی دارد. پزشک با در نظر گرفتن عوامل مختلف، راه درمان حاملگی مولار را برای هر بیمار تعیین می کند.
بارداری مجدد بعد از حاملگی مولار
بعد از حاملگی مولار معمولا توصیه می شود 6 ماه تا یکسال صبر کنید تا هورمون بارداری به صفر برسد. بعد از آن می توانید برای بارداری مجدد اقدام کنید. باردار شدن زودتر از 6 ماه بعد از بارداری پوچ احتمال مولار بودن بارداری بعدی را افزایش می دهد.
طی این مدت باید ویتامین آ و پروتئین کافی در رژیم غذایی خود داشته باشید تا بارداری بعدی سالم تری داشته باشید. به علاوه، بعد از درمان، بارداری مولار نمی تواند باعث خطراتی مثل سقط جنین، زایمان زودرس، نقص مادرزادی و یا مشکلات دیگر در بارداری های بعدی شود.
در صورتی که درباره حاملگی مولار و روشهای درمان آن سوالی دارید، می توانید سوالات خود را در بخش نظرات همین مقاله ارسال کنید.